Ustalanie, a następnie realizacja, budżetu gospodarstwa domowego wydaje się racjonalnym działaniem szczególnie w gospodarstwach, których bilans przychodów i wydatków jest napięty lub trudny do zrównoważenia. Jednak, nawet w przypadku zasobniejszych rodzin, celowe jest śledzenie stanu finansów. Dzięki planowi wydatków lub co najmniej ich ewidencji, jesteśmy w stanie określić wydatki konieczne i zbędne, zaplanować oszczędności lub wyznaczyć sobie cele długookresowe.
Ewidencja wydatków koniecznych
Możemy wyróżnić trzy kategorie wydatków koniecznych, które łącznie określą nam miesięczne potrzeby gospodarstwa domowego:
– opłaty stałe wynikające z użytkowania mieszkania jak czynsze, opłaty
za media, wywóz śmieci, abonamenty tv, itp. Opłaty te są zwykle stałe
w dłuższym okresie czasu lub ich zmienność jest nieznaczna;
– opłaty za kursy, szkolenia, paliwo, inne abonamenty do których
uiszczania zobowiązaliśmy się różnymi umowami;
– wydatki na żywność i utrzymanie higieny. Jeśli ich nie znamy
najprostszym sposobem ustalenia ich miesięcznego poziomu jest
zbieranie i ewidencjonowanie paragonów. Aby żaden wydatek nie
został pominięty, warto zadbać o uzyskanie paragonu przy każdych
zakupach. Po zamknięciu okresu ewidencyjnego (najlepiej miesiąca)
i podsumowaniu wartości wydatków, należałoby pomniejszyć je
o ewentualne produkty, których zakup uznamy za zbędny.
Tak powstaje pozycja budżetu zwana rozchodami.
Ustalenie przychodów
Ta czynność nie nastręcza zazwyczaj szczególnych problemów. Najczęściej uzyskujemy stałe przychody, które nawet jeśli nie są możliwe do dokładnego określenia, możliwe są do oszacowania z niewielkim marginesem błędu. Po zsumowaniu wszystkich przychodów składających się na dochody gospodarstwa domowego, otrzymujemy drugą część budżetu – zwaną przychodami.
Określenie sytuacji budżetowej
Porównanie rozchodów z przychodami pozwala nam na ustalenie faktycznego stanu finansów, a więc deficytu lub nadwyżki, które są podstawowymi parametrami dla zagadnienia: ekonomia w życiu codziennym. W przypadku deficytu można podjąć dwojakie działania:
– zastanowić się na możliwością podwyższenia kwoty przychodów
poprzez podjęcie dodatkowej pracy, np: dorywczej lub uzyskania
wyższego wynagrodzenia z obecnego źródła utrzymania;
– przejrzenie listy dokonywanych zakupów i rezygnacji z tych, które
uznamy za możliwe do eliminacji oraz podjęcie starań o kupowanie
w tańszych sklepach oraz tańszych, alternatywnych produktów. Działania takie prowadzimy aż do czasu uzyskania budżetu zrównoważonego.
W przypadku stwierdzenia nadwyżki przychodów nad wydatkami, warto przede wszystkim zastanowić się nad racjonalnym przeznaczeniem tej nadwyżki: na oszczędności, poprawę konsumpcji lub na przykład cel długofalowy jakim mogą być przyszłe inwestycje.
